Rookgordijn

Amerikanen hebben de naam wel eens gekke dingen te doen. Maar wie hier de Nederlandse ophef over de invoering van het rookverbod te horen krijgt weet wie er echt zijn verstand aan het verliezen is.

Vanaf 1 januari 2007 was het in Washington verboden nog langer te roken in cafes. De daaraan voorafgaande communicatiestrategie bestond uit een A-4tje met de mededeling: "Verboden te roken. Overtredingen kosten de roker en de eigenaar $1000,-." Of er daarna ooit nog in cafes en bars gerookt is durf ik niet te zeggen; maar naar mijn idee is dat het verbod nooit overtreden. Ik heb het in ieder geval nergens zien gebeuren.

Toegegeven, het verbod valt rokers hier makkelijk. Op veel sociale locaties - zoals restaurants - was het voor 1 januari 2007 al verboden; het weer is vaak lekker genoeg om tot eind oktober buiten te zitten; en onduidelijkheid hoe een rookverbod zich tot een gedoogbeleid en coffeeshops verhoudt bestaat hier niet.

Afgezien daarvan is een verbod hier makkelijker omdat iedereen weet waar hij aan toe is. Een verbod betekent dat je iets niet doet; als een cafe-eigenaar een uitzondering maakt weet hij dat hij een boete en zijn vergunning riskeert. Burgelijke ongehoorzaamheid bestaat wel, maar kan ten aanzien van gewoontes die buitengewoon schadelijk voor de gezondheid zijn op nul sympathie rekenen.

Om Amerikanen uit te leggen dat er in Nederland lokale politici opkomen voor horecaondernemers gaat er nog wel in. Maar dat er, ondanks het verbod, plekken zijn waar men nog rookt en dat de overtreders daarmee wegkomen, begrijpt men niet. En terecht.

Als het op regels aankomt lijken Nederlanders op Amerikanen: wij zijn allemaal voor strenge een aanpak. Totdat het op naleving aankomt; in dat geval denken Amerikanen zwart-wit; wij houden het grijs. Nederlanders willen dat iedereen hard wordt aangepakt, zolang het maar niet henzelf betreft. Regels gelden alleen voor anderen; en wordt je ergens op aangesproken dan kan je -vaak met succes- stennis schoppen.

Amerikanen weten wat wel en niet mag. En ga je over de schreef dan weet je dat een probleem hebt. Dat zero tolerance beleid kan hardhandig zijn, maar in tegenstelling tot Nederland zijn de regels hier tenminste niet achter een rookgordijn verstopt.