Iowa, alles of niets?

De Iowa caucus op 3 januari is het officiele startsein voor de presidentsverkiezingen van 2008. Wat houdt zo'n voorverkiezing in en wat betekent de uitslag?

De kandidaten zijn al maanden bezig zieltjes te winnen in Iowa. Barack Obama begon in juli met het uitzenden van televisie advertenties; zijn Democratische rivaal Chris Dodd woont inmiddels in de hoofdstad Des Moines; en Republikein Mitt Romney spendeerde alleen al in de laatste drie maanden $6 miljoen in de staat waar over minder dan een week de caucus gaat beginnen.

Hoewel het principe van een voorverkiezing simpel lijkt, gaat Caucus Night in Iowa verder dan in een stemhokje een rondje kleuren. In alle counties van de staat komen geregistreerde kiezers samen in buurthuizen, kerken en sportverenigingen om te luisteren naar toespraken van medeburgers over hun favorite kandidaat.

Tijdens de Democratische caucus zitten mensen die voor een bepaalde kandidaat zijn bij elkaar in een preference group. Gedurende een half uur proberen deelnemers mensen uit andere groepen over te halen hun kandidaat te steunen. Dan volgt een stemronde waarbij kandidaten een kiesdrempel van 15 procent moeten halen. Hierna krijgen deelnemers weer dertig minuten om een nieuwe keuze te maken als hun kandidaat de drempel niet heeft gehaald; ook kan er overlegd worden om de stemmen van twee kandidaten die de drempel niet gehaald hebben samen te voegen.

Dan volgt opnieuw een stemming en worden er, gebaseerd op het aantal stemmen, county afgevaardigden van alle preference groupen gekozen die later naar een county caucus gaan waar de staatsafgevaardigden gekozen worden. Deze staatsafgevaardigden gaan in de zomer naar de Democratische Partij conventie waar de kandidaat officieel wordt aangewezen. Tijdens deze stemming moet men in principe voor dezelfde kandidaat kiezen; maar als twee kandidaten evenveel stemmen krijgen, mag men van de eerdere keuze afwijken. Dat is vooralsnog nooit voorgekomen, waardoor voor Democraten in Iowa de county caucus uitslag de belangrijkste graadmeter is.

De Republikeinse caucus is minder omslachtig. Deelnemers krijgen ook eerst toespraken te horen en schrijven daarna de naam van hun gewenste kandidaat op een blanco papier. De Republikeinse Partij werkt zonder kiesdrempel en met het "winner takes all" principe zodat de uitslagen direct wereldkundig kunnen worden gemaakt. De gekozen county afgevaardigden kiezen, net als bij de Democratische Partij, op een later moment staatsafgevaardigden. Zij zijn - in tegenstelling tot hun Democratische collega's - niet gebonden aan eerdere uitslagen, waardoor de uiteindelijke kandidaatkeuze voor Iowa op de Republikeinse Partij conventie wordt gemaakt.

De uitslag in Iowa betekent alles en zegt tegelijkertijd niets. Na deze stemming volgen er immers nog 49; en lang niet alle winnaars werden de uiteindelijke kandidaat, laat staan president. Maar een goede start kan een kandidaat vleugels geven voor de rest van de voorverkiezingen, want "Americans love a winner." Zij vinden echter dat de underdog die blijft vechten en zich niets van een nederlaag aantrekt ook over de juiste mentaliteit beschikt.

Iowa is voornamelijk voer voor political junkies en het teken dat de verkiezingen - na een aanloop van een jaar - nu bijna echt gaan beginnen. Bijna, want het is nog heel wat nachtjes slapen tot 4 november 2008.