Terroristen hebben rechten

Het Amerikaanse Hooggerechtshof oordeelde vandaag dat de 270 van terrorisme verdachte gevangenen op Guantanamo Bay het recht hebben gehoord te worden voor een federale rechtbank. Een levengevaarlijk beslissing, aldus rechter Scalia, " The Nation will live to regret what the Court has done today."

Hoe voorspoedig de Global War on Terror volgens de Amerikaanse regering ook verloopt, met zijn juridisch equivalent gaat het minder goed. Vandaag vond een krappe meerderheid (5-4) dat de Military Commissions Act (MCA) in strijd is met de Grondwet. Dit is de derde keer dat wetgeving omtrent Guantanamo Bay teruggefloten wordt.

Een korte terugblik: toen Bush de aanslagen van 11 september 2001 als ‘an act of war’ noemde, maakte hij duidelijk dat hij de verantwoordelijken niet als gewone criminelen beschouwde. Hun misdaden waren daarvoor te zwaar en federale rechters zouden ongeschikt zijn om over dergelijke terroristen te oordelen.

Vragen van mensen- en burgerrechtenorganisaties wat de gevangenen dan wel waren ging de regering simpel uit de weg door te stellen dat Guantánamo Bay Cubaans grondgebied was, waar het Amerikaanse recht niet van toepassing is. Dat Amerika en Cuba een eeuwigdurend leaseverdrag hadden gesloten, was voor het Hooggerechtshof reden dit argument in 2004 te verwerpen, zodat de gevangenen alsnog hun detentie konden aanvechten in Amerikaanse rechtbanken.

Daarop stelde de regering dat de gevangen "vijandelijke strijders" waren en daarom niet door een civiele rechter gehoord mochten worden. Ook zou de Geneefse Conventie - en het verbod tot martelen - niet op hen van toepassing zijn. Het Hooggerechtshof wees ook dit argument van de hand en oordeelde eind 2006 dat de conventie ook voor dit soort strijders geldt. Vervolgens introduceerde de regering de MCA en het juridisch novum ‘onwettige vijandelijke strijder’.

De MCA legitimeert de beperking van het recht van habeas corpus voor van terrorisme verdachte, niet-Amerikaanse, personen, die tot ‘onwettige vijandelijke strijder’ verklaard worden. Het uit de Magna Charta (1215) stammende recht van habeas corpus verplicht de autoriteiten een verdachte binnen afzienbare tijd na gevangenneming voor een rechter te leiden en te vertellen waarom hij vast zit. Dit recht werd door de Engelsen in de Amerikaanse kolonies geïntroduceerd en is sinds het ontstaan van de Verenigde Staten in de Amerikaanse Grondwet verankerd.

Vandaag kwam aan deze loop hole een einde. Volgens rechter Kennedy kan het grondwettelijk recht van habeas corpus niet zomaar worden opgeschort, omdat "The laws and Constitution are designed to survive, and remain in force, in extraordinary times."

Zijn conservatieve collega Scalia is het daar volledig mee oneens. Niet alleen is het zeker dat de uitspraak tot meer dode Amerikanen gaat leiden, "het legt militaire aanklagers de onmogelijk taak op iedere detentie met bewijs te moeten kunnen verantwoorden."

Deze uitspraak tekent de vastberadenheid om van terrorisme verdachte gevangenen koste wat het kost achter de tralies te houden. Zij zijn vast geen lieverdjes, maar mensen zonder vorm van proces levenslang opsluiten zijn praktijken die aan Nazi Duitsland en de hoogtijdagen van Stalin doen denken. Amerika zou daarom pas echt spijt hebben van de beslissing van vandaag als Scalia zijn zin zou hebben gekregen.