Californië verruilt dollars voor IOU's

Wie de film 'Dumb& Dumber' heeft gezien weet dat "IOU's are as good as money." Althans dat probeert Jim Carrey's karakter Floyd een woedende crimineel wijs te maken die in plaats van geld slechts wat papiertjes en bonnetjes in een koffer aantreft. Inmiddels hanteert een andere Hollywoodster - gouverneur Arnold Schwarzenegger - dezelfde strategie. Op naar de volgende crisis?

Bij het aanbreken van het nieuwe fiscale jaar op 1 juli bleek dat de Amerikaanse staat Californië maar liefst $26.3 miljard tekort kwam. En omdat de vaste lasten - ambtenarensalarissen, uitkeringen en openbare aanbestedingen - doorlopen moest er snel een oplossing worden gevonden. Entrée de IOU.

Voor de staat zijn deze schuldbekentenissen een gouden greep. Betalingsverplichtingen worden - op papier - nagekomen en ondertussen wordt tijd gewonnen om ergens een paar miljard vandaan te halen om de boeken op orde te krijgen. Inmiddels zijn er al 90.000 IOU's ter waarde van zo'n $350 miljoen in omloop en de verwachting is dat de teller voor het einde van de maand op $2.5 miljard staat.

Niet iedereen is even blij met deze constructie. Zo kondigden Wells Fargo, JPMorgan Chase en Bank of America afgelopen vrijdag aan dat zij niet langer IOU's in cash zullen omzetten; Citibank doet vanaf volgende week vrijdag niet meer mee. Het zou namelijk niet de eerste keer zijn dat zij de klappen van het Californische wanbeleid mogen opvangen. In 1992 - toen het land ook door economisch harde tijden ging - nam de staat voor het eerst zijn toevlucht tot IOU's. En ook toen beloofde men plechtig dat het om "een kortlopende maatregel ging," aldus een Bank of America woordvoerder.

"Maar hoe langer we de IOU's accepteerden hoe langer het duurde voordat de kwestie was opgelost. Wij willen nu voorkomen dat onze hulpvaardigheid de zaak onnodig rekt." In een verklaring sloot Wells Fargo zich aan bij deze woorden, "Californië moet, net als ieder huishouden en ieder bedrijf, met geld leren omgaan. Banken zijn niet de oplossing voor Californië's financiële problemen."

Amerika zou Amerika niet zijn als anderen hier kansen zien. De IOU's zijn geldig tot 2 oktober, tenzij de staat eerder uit de budget problematiek is. Gezien het enorme gat en de nog steeds onzekere tijden betekent die belofte niet zoveel. Grote kans dat iedereen dus zo snel mogelijk van zijn IOU's afwil -- Californië is tenslotte niet de enige met betalingsproblemen. Daarnaast leveren de IOU's 3.75 procent rente op en mogen ze van de U.S. Securities and Exchange Commission doorverkocht worden .

Zo is er inmiddels op de website Craigslist een levendige handel gaande. IOU's zijn minder waard dan de echte dollars maar wie goed zoekt kan een mooie deal vinden. Via ioumarket.com kunnen tegen betaling advertenties geplaatst worden om van IOU's af te komen. En de New Yorkse investeringsmaatschappij SecondMarkets loopt ook met plannen rond om zich met deze ontluikende markt te bemoeien.

Enerzijds worden deze handelaren alle goeds toegewenst. Geld verdienen in economisch lastig tijden daar zijn ballen en hersens voor nodig. Anderzijds is het te hopen dat deze business kleinschalig blijft.

Als het echt lucratief wordt en andere staten Californië's voorbeeld volgen - wat niet ondenkbaar is gezien hun begrotingstekorten - zullen ook mensen zonder verstand van zaken zich op de IOU markt storten met het idee snel en makkelijk geld te verdienen. En is dat niet de reden dat de crisis die de IOU's nodig maakte in de eerste plaats begonnen is?